Tamnan Chiang Saen - ตำนานเชียงแสน

Back to the list
Identification
Inv No: 
033_001
Bundles: 
4
Catalog No: 
046 Microfilm CMU
Category: 
Tamnan
Textual datas
Original titles (Thai script): 
Phuk 1: ตำนานเชียงแสนปฐมผูกต้น, ตำนานเชียงแสน ท่อนต้นผูกต้น, ตำนานเชียงแสน. Phuk 2: ตำนานเชียงแสน, ตำนานเมืองเชียงแสน ผูกถ้วน 2 ตอนปลาย, ตำนานเมืองเชียงแสน. Phuk 3: ตำนานเมืองเชียงแสนหลวง, ตำนานเมืองเชียงแสน ผูกถ้วนสอง ตอนต้น, ตำนานเมืองเชียงแสนหลวง ผูกถ้วนสอง. Phuk 4: เชียงแสน, ธรรมตำนานเชียงแสน.
Uniform Thai title: 
ตำนานเชียงแสน
Uniform title (transliterration): 
taṃnān jīeṅ sèn
Uniform title (transcription): 
Tamnan Chiang Saen
Scribe Thai script: 
Phuk 1: หัวใบลานหน้าแรกระบุว่า เจ้าอธิการพระคำตันอาจารย์ แลนายหนานบุญยืน เขียนร่วมกัน ตอนท้ายเรื่องระบุว่า ปภากาโรภิกขุ. Phuk 2: คำปา สุริโยภิกขุ วัดสันโค้ง. Phuk 3: คำพา สุริโย [คำปา สุริโยภิกขุ] วัดสันโค้ง. Phuk 4: พระคำตัน เขียนช่วงตอนต้น หนานบุญยืนเขียนช่วงตอนปลาย แบ่งเขียนคนละครึ่งหนึ่ง.
Era (text): 
?
Date (manuscript): 
1310
Era (manuscript): 
CS
Date (AD): 
1948
Calendar Thai script: 
Phuk 1: พ.ศ. 2491 (จุลศักราช 1310) ปีเปิกไจ้ เดือนเกียง ขึ้น 1 ค่ำ วัน 1 [อาทิตย์] วันที่ 2 เวลาบ่าย 3 โมง. Phuk 2: จุลศักราช 1310 ตัว [พ.ศ. 2491] วันที่ 4 กันยายน ปีเปิกไจ้ เดือน 12 ขึ้น 2 ค่ำ วัน 7[เสาร์] ไทยเต่าสี ยามตะวันช้ายยกย่างย้ายเข้าสู่ลงแลง. Phuk 3: no date. Phuk 4: พ.ศ. 2491 ยามบ่่าย เวลา 15.00 นาฬิกา.
Original repository (Thai script) / scribe place: 
วัดกาสา
Beginning and end: 
Phuk 1: a. นโม ตสฺสตฺถุ (พระพุทธเจ้า)นิพพานไปได้ปี 1 โบราณศักราชได้ 120 ตัว พระยาอชาตเมืองราชคฤห์ตัดเสียแล้ว ตั้ง
ไว้ตัว 1 ในปีกัดเม็ด รับไปถึงปีรวายสัน ศักราชได้ 190 ตัว อรหันตากระทำทุติยสังคายนาธรรมยังเมืองเวสาลีแล ศาสนา
ล่วงไปได้ 210 ตัว ศักราชได้ 217 ตัว พระยาศรีธรรมโศกราชได้ปราบชมพูทวีป ศักราชได้ 223 ตัว มหาโมคคัลลีเถระ
กระทำตติยสังคายนา ศักราชล่วงไป 262 ตัว ปีเปิกยี ตรีจักขุตัดเสียแล้วตั้งทุติยศักราชไว้ตัว 1…
z. …ดาบก็คลอน เอาส้นตอกกับหน้าหินก็เป็นรอยสำคัญไว้ดอยม่อนนั้นจึงเรียกว่าบา ถึงบัดนี้แล พระยาบาก็กินข้าวที่นั้น
แล้ว ก็สัจจะอธิษฐานว่า ครั้นจักได้คืนมากินเมืองที่เก่า ก็หื้อตองห่อข้าวแห่งข้าลงมาตั้งอยู่แผ่นดินที่เก่าเทอะ ว่าอั้นแล้ว
ก็หงตองห่อข้าวขึ้นไปอากาศ ลมก็มาพัดตองห่อข้าวไปค้างเสียไม้แล นิมิตพระยาบาจักเสียเมือง เหตุบ่พิจารณาฟังคำ
คนต่างเมือง บ่มุทุไพร่บ้านไทยเมืองลวดเสียเมือง หนีไปหาพระยาเบิกผู้เป็นน้องกินเมืองละพูนลำปางหั้นแล…
Phuk 2: a. นโม ตสฺสตฺถุ ทีนั้น พระพุทธเจ้าก็เสด็จขึ้นไปทางวันตกช้วยใต้ไปถึงหัวห้วยไกลประมาณร้อยวา ยังมีผาก้อน 1 ทรง
สัณฐานเป็นดั่งรูปเต่านั้น พระพุทธเจ้าก็ขึ้นไปนอนที่นั้นคืน 1 แล้ว ครั้นว่ารุ่งแจ้งพระพุทธเจ้าก็ยกหัตถบาสก้ำขวาลูบอุต-
มงคละได้เกสาธาตุเส้น 1 แล้วก็เอาหื้อแก่พระยาอโศกเอาใส่กับไม้รวกก็อธิษฐานหื้อเข้าไปในผาเต่าที่พระพุทธเจ้านอนนั้น
แล้ว พระพุทธเจ้าก็เสด็จขึ้นสู่จอมดอยที่นั้น ยังมีผาก้อน 1 ทรงสัณฐานเป็นดั่งหมากฟักตัดเกิ่งตั้งไว้นั้นแล…
z. …ตั้งแต่ศักราชได้ 476 ตัว ศาสนาพระพุทธเจ้าล่วงไปแล้วได้ 1110 พระวัสสานั้นมาต่อเท่ารอดศักราชได้ 559 ตัวนี้แล
ชาติเชื้อขัตติยราชวงศามหากษัตริยเจ้าอันเสวยราชสมบัติในเมืองโยนกนครราชธานีชัยบุรีศรีช้างแส่นที่นี้ เช่นสิงหนติราช
ปฐมลำดับลำดามานั้นได้ 42 ตนก็สุดเสี้ยงแล้วแล บัดนี้มีแต่ขุนกินเมืองมานานได้ 93 ปีนี้ แล เท่าว่าเขาทั้งหลายอสัทธรรมบ่
มีใจใสศรัทธาในคุณแก้วเจ้า 3 ประการ ศาสนาเป็นอันหม่นหมองบ่รุ่งเรืองแล…
Phuk 3: a. นมามิ รตนตฺตยํ สพฺพโทสํ ขมามิหํ อหํ อันว่าข้า วนฺทามิ ก็ไหว้แล้ว รตนตฺตยํ ยังพระไตรรัตนะแก้วเจ้าทั้ง 3 สพฺพ
ทุกฺขโรคาภยาวินาสนฺตุ ขอหื้อพ้นจากทุกข์โทษทั้งมวลแด่เทอะ ทีนี้ จักกล่าวตำนานตั้งแต่โพธิสัตว์เจ้าแห่งเราได้เป็น
มหากษัตริย์เจ้า มีชื่อว่ามหาสมันตราชปฐม เสวยเมืองพาราณสีเป็นเค้ากว่ามหานารัฐทั้งหลาย ตั้งแต่มหาสมันตราชลำดับ
มารอดพระยาโอกากราชแล ลูกมีชื่อว่าทุติยอุคคากราชแล ลูกนั้นมีชื่อว่าตติยอุคคากราชแล…
z. …พ้นน้ำแล้วก็เทียวไปด้วยเถื่อนถ้ำภูดอย ก็เป็นอันอิดหอดด้วยอันอยากข้าว ก็ไปค้างอยู่กลางป่าก็ตายเสีย ที่นั้น
ลวดได้ชื่อว่าเมืองค้าง ว่าอั้น บัดนี้จึงแปรว่าเมืองคาง ว่าอั้นแล บัดนี้เรือนั้น คือว่า ผาอันพระตถาคตย่ำอยู่นี้แล ว่าอั้น
แล้ว พระพุทธเจ้าก็ถปันนาไว้ยังบาทที่นี้รอย 1 เพื่อหื้อเป็นผลบุญแก่พระยาตนนั้นแล หื้อเป็นที่ไหว้แลบูชาแก่คนแล
เทวดาทั้งมวลแล พระพุทธเจ้าก็ทำนายว่า ฐานะที่นี้จักได้ชื่อว่าพระบาทผาเรือ ว่าอั้นชะแล…
Phuk 4: Phuk 4: a. นโม ตสฺสตฺถุ ทีนี้จักจาด้วยมังรายก็ดีจักออกเหรัญญนครเชียงแสน เชียงราย เมืองฝาง ก็มาได้เสวยเมืองหริภุญไชยบุรี
เดือน 8 ออก 4 ค่ำปีเต่าสะง้า ศักราชได้ 644 ตัว ก็คืนเมือหาเมืองเก่าแห่งตน ตั้งแต่นั้นมามหากษัตริย์เจ้ามังรายก็หื้อลูก
ทั้ง 2 อยู่เชียงแสน เชียงราย เมืองฝาง ก็มาได้เสวยเมืองลวะหั้นแล ส่วนพระยายีบาก็อยู่กับน้องที่ละครก็ใช้ไปอโยธิยา
บอกกิจทั้งมวล เจ้ามหามิตรอโยธิยาก็เอาคนศึกมา 2 แสน ช้าง 3 พัน ม้า 2 พัน…
z. …54. วัดล้านทองสองวัด 55. วัดคะยอม 56. วัดอุดม 57. วัดเสาเฅี่ยน 58. วัดหมื่นเชียง 59. วัดต้นต้อง 60. วัดพันเช่า
61. วัดบอกบัว 62. วัดมหาวัน 63. วัดมหาธาตุ 64. วัดมหาอาราม 65. วัดอ้อมแก้ว 66. วัดปราสาท 67. วัดหมอแก้ว 68.
วัดอ้อมแก้ว 69. วัดต้นยางใน 70. วัดสรีบุญนาว 71. วัดสรีชมพูแจ่งขัวดิน 72. วัดเชียงหมั้นหัวเวียง 73. วัดภูมิเมือง 74.
วัดแสงมา 75. วัดเสาจันทน์เท่านี้ ที่นี้จักบอกวัดค่าอันมีนอกเวียงในเวียงเสี้ยงประมาณ 500 รอมชุด้าน…
Foliation / pagination: 
Phuk 1: B1-B15 (Northern Thai figures) 1-15, B5-B6 (Central Thai figures) ๕-๖. Phuk 2: B1-B23 (Northern Thai figures) B1-B11 1 ตอนกลาง-11 ตอนกลาง, B12-B23 1 ตอนปลาย-23 ตอนปลาย. Phuk 3: B1-B11 (Northern Thai figures) 1 ตอนต้น-11 ตอนต้น. Phuk 4: B1-B15 (Northern Thai figures) B1-B14 16-29, B15 20 [30].
Subject descriptors or key words